Przedstawiamy praktyczne porady i wskazówki ekspertów:
Pytanie
|
Odpowiedź
|
Czy można zorganizować wycieczkę w weekend?
|
Tak, organizacja wycieczki szkolnej w weekend jest dopuszczalna, ale pod kilkoma warunkami (§ 2-6 rozporządzenia MEN z 25 maja 2018 r., art. 42 i 42c Karty Nauczyciela).
Kluczowe jest to, aby:
- zapewniona była opieka nauczycieli lub innych wyznaczonych opiekunów, zgodnie z przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa uczniów poza terenem szkoły,
- została dopełniona cała procedura formalna, jak w przypadku wycieczek w dni nauki szkolnej – a więc m.in. zgoda dyrektora, karta wycieczki, regulamin, lista uczestników, zgody rodziców itd.,
- uwzględniono kwestie czasu pracy nauczycieli – w przypadku, gdy opiekunami są nauczyciele zatrudnieni w szkole, dyrektor musi zadbać o zgodność z przepisami Karty Nauczyciela i Kodeksu pracy (np. możliwość odebrania czasu wolnego za pracę w dniu wolnym),
- wycieczka nie naruszała prawa do odpoczynku uczniów – weekendy są dla uczniów czasem wolnym od nauki i organizacja zajęć o charakterze obowiązkowym może być niewskazana.
W praktyce, wiele szkół organizuje wyjazdy weekendowe, zwłaszcza wycieczki krajoznawcze, integracyjne lub zielone szkoły, które trwają kilka dni. Ważne, by nie naruszyć przepisów BHP, a wszyscy uczestnicy – uczniowie i opiekunowie – byli odpowiednio poinformowani i przygotowani.
Uwaga! Przepisy nie ograniczają organizacji wycieczek wyłącznie do dni nauki szkolnej, co oznacza, że wyjazd w sobotę czy niedzielę jest możliwy – pod warunkiem spełnienia wymogów formalnych i organizacyjnych.
|
Czy opiekunowie mogą jechać z klasą bez wychowawcy?
|
Tak, wycieczka szkolna może odbyć się bez udziału wychowawcy klasy, pod warunkiem że zapewniona zostanie odpowiednia liczba opiekunów oraz spełnione będą wszystkie wymogi formalne dotyczące bezpieczeństwa uczniów (§ 2-6 rozporządzenia MEN z 25 maja 2018 r.).
Wychowawca nie jest obligatoryjnym uczestnikiem wycieczki, o ile:
- inni nauczyciele lub osoby posiadające kwalifikacje do sprawowania opieki nad uczniami zostaną formalnie wyznaczeni jako opiekunowie przez dyrektora szkoły,
- została przygotowana i zatwierdzona przez dyrektora karta wycieczki, z listą uczestników i opiekunów,
- zachowana jest minimalna liczba opiekunów – zazwyczaj 1 na 15 uczniów (lub więcej przy młodszych dzieciach czy trudniejszych warunkach wyjazdu),
- rodzice/opiekunowie prawni uczniów wyrazili pisemną zgodę na udział dziecka w wycieczce i zostali poinformowani o jej organizatorze oraz opiekunach.
Uwaga! Rozporządzenie nie nakłada obowiązku uczestnictwa konkretnego nauczyciela (np. wychowawcy), lecz jedynie wymaga zapewnienia odpowiednich opiekunów. Dyrektor szkoły ponosi odpowiedzialność za zatwierdzenie składu kadry opiekuńczej.
|
Czy wyjście uczniów na rekolekcje należy uznać za wycieczkę szkolną?
|
Wyjście do kościoła w celu odbycia rekolekcji nie jest formą krajoznawstwa i turystyki organizowaną prze szkołę (wycieczką) (§ 10 ust. 5 rozporządzenia MEN z 14 kwietnia 1992 r.).
Uczniowie uczęszczający na naukę religii mają prawo do zwolnienia z zajęć szkolnych w celu odbycia trzydniowych rekolekcji wielkopostnych, a także innych rekolekcji, jeżeli stanowią praktykę danego kościoła lub innego związku wyznaniowego i nakładają na swoich członków tego rodzaju obowiązek. Szczegółowe zasady dotyczące organizacji rekolekcji powinny być przedmiotem odrębnych ustaleń między organizującymi rekolekcje a szkołą.
W czasie trwania rekolekcji szkoła nie jest zwolniona z realizowania funkcji opiekuńczej i wychowawczej. Tym samym jest odpowiedzialna za bezpieczeństwo wszystkich uczniów. Specyfika zajęć oraz warunki, w jakich będą się one odbywać, wymaga zaplanowania odpowiedniej liczby opiekunów oraz sposobu sprawowania opieki nad uczniami. Okres rekolekcji nie jest czasem wolnym dla nauczycieli. Opiekę nad uczniami w czasie rekolekcji zapewniają nauczyciele religii, ale jeśli wymagają tego względy bezpieczeństwa uczniów, dyrektor szkoły może zwrócić się do pozostałych nauczycieli z prośbą o pomoc w zapewnieniu uczniom opieki w czasie ich przemieszczania się do miejsca odbywania się rekolekcji i w drodze powrotnej do szkoły. W tym przypadku dyrektor powinien jednak respektować prawo nauczycieli do wolności sumienia i wyznania.
W rekolekcjach mogą uczestniczyć wszyscy uczniowie albo tylko ich część. Dla uczniów, którzy nie uczestniczą w rekolekcjach powinny być zorganizowane zajęcia w szkole. Organizacja pracy szkoły w okresie rekolekcji powinna wynikać z wewnętrznych regulacji - odpowiednich zapisów statutu (art. 98 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo oświatowe).
|
Czy szkoła musi opracować ogólny regulamin wycieczek szkolnych? Czy wystarczą obowiązujące przepisy prawa?
|
Żaden przepis nie obliguje dyrektora szkoły do posiadania ogólnego regulaminu wycieczek szkolnych. Dokumentem obligatoryjnym, wymaganym przepisami prawa, jest regulamin przygotowany odrębnie dla każdej wycieczki przez kierownika wycieczki wyznaczonego przez dyrektora (§ 9 i 10 rozporządzenia MEN z 25 maja 2018 r.).
Rozporządzenie określające sposób organizowania przez szkoły krajoznawstwa i turystyki nie nakłada na dyrektora szkoły obowiązku opracowania szkolnego regulaminu wycieczek ani nie wskazuje treści, jakie należałoby w nim uregulować na poziomie szkoły. Dyrektor szkoły może jednak zdecydować o utworzeniu takiego dokumentu i wprowadzeniu go do prawa wewnętrznego, jeśli uzna, że regulamin będzie użyteczny w jej pracy i usprawni działania w zakresie organizowania krajoznawstwa i turystyki szkolnej.
Uwaga! Przyjęcie szkolnego regulaminu nie zwalnia jednak żadnego kierownika wycieczki wyznaczonego przez dyrektora z obowiązku przygotowania odrębnego dla każdej wycieczki regulaminu i zapoznania z nim uczniów, rodziców i opiekunów wycieczki.
Opracowując szkolny regulamin wycieczek można np.:
- uszczegółowić kwestie związane z korzystaniem ze środków komunikacji publicznej, przemieszczania w ruchu ulicznym, organizacji wycieczek rowerowych,
- określić szczegółowe wymagania związane ze sprawowaniem opieki nad uczestnikami,
- ustalić postępowanie w sytuacjach kryzysowych,
- ustalić zasady współpracy z biurem turystycznym i inne sprawy wynikające z potrzeb szkoły.
|
Czy przy każdej wycieczce szkolnej musi być sporządzona karta wycieczki?
|
Dla każdej wycieczki musi być sporządzona wg obowiązującego wzoru karta wycieczki zawierająca m.in. informacje o:
- celu wycieczki,
- jej programie,
- liczbie uczniów uczestniczących w wycieczce,
- liczbie opiekunów,
- środku transportu.
Szkoła, która organizuje dla uczniów krajoznawstwo i turystykę w formie wycieczek powinna prowadzić dokumentację wskazaną w rozporządzeniu MEN z 25 maja 2018 r. Dokumentację uzupełniają dokumenty przygotowane przez kierownika wycieczki, w tym jej regulamin.
|
|